A ofensiva cidadanista

Xusto cando máis arrecian as criticas á postura antielectoralista de Abordaxe, recibimos a petición de dar publicidade a dous textos que non podían vir máis ao caso. Traducido o primeiro (pois ambolos dous proceden de cataluña) deixámosvolo aquí listo para saborear:

O 24 de xuño saltou á palestra a Plataforma cidadá "Guanyem Barcelona", edificada en torno ao atractivo mediático de Ada Colau, a delegada máis televisiva da Plataforma de Afectados polas Hipotecas; o enésimo acto da comedia electoral hispana tiña lugar no medio de patéticas advertencias contra a ofensiva neoliberal e indignadas promesas de cambiar as regras do xogo político, de romper a relación íntima da administración pública cos grandes intereses privados e, en fin, de rescatar "a democracia", todo iso pronunciado co ton da maior sinceridade posible. Parece que o ciclo aberto durante o 15 M chegou á súa máis lóxica conclusión. A incapacidade da vella política en resolver os problemas económicos das masas desclasadas, rebautizadas como cidadanía, obriga á formación dun gran partido cidadanista que agora se concreta en diversas iniciativas refundadoras que cúpulas improvisadas difunden coa axuda de informáticos. Mentres as novas formacións políticas se preparan para competir nas próximas municipais e autonómicas expresando así o anhelo de urnas dunha suposta cidadanía que habita nos movementos sociais, veciñais e sindicais, poderiamos tratar de explicar as causas desta aparente transformación do escenario político, que haberá que buscalas nas novas condicións de existencia das clases que ata hoxe constituíran a base social do vixente réxime partitocrático.

Nos países onde reinan as condicións modernas de produción e consumo realmente non pode falarse de clases, senón de masas, amontoamento indiferenciado de residuos de clases e fragmentos de capas sociais, conformista e resignado a delegar a defensa dos seus intereses nunha clase política profesionalizar e encistada nas institucións. Nesta etapa do capitalismo, que cualificamos como desarrollista, o Capital e o Estado fusiónanse orixinando un sistema político eminentemente bipartidista mesturado con intereses financeiros, turísticos e inmobiliarios. Pois ben, o empobrecemento da parte máis vulnerable das devanditas masas provocou na sociedade civil diversos movementos autoorganizados á calor dos conflitos locais, nin fortes abondo, nin o suficientemente lúcidos como para prescindir do enxame de militantes de vellos partidos frustrados, case marxinados, que acudiron á loita coa intención de instrumentalizala, nin tampouco das bandadas de novos militantes ambiciosos forxados nelas. En resumo, a crise social desgastou a imaxe da vella política bipartidista, acelerando a descomposición da socialdemocracia, un dos dous puntais da orde política, ata o punto de preocupar á clase dominante, pero non creou un movemento social independente capaz de encarar os problemas con espírito revolucionario.

Nesas condicións entra en xogo a nova burocracia política ciudadanista que se segrega das loitas sociais e pretende representar nos parlamentos e casas do concello os intereses perdedores na globalización económica. Os devanditos intereses varían dun escenario a outro, segundo vaian máis ou menos asociados, ben aos vellos partidos minoritarios que se alimentan do cadáver bipartidista, ben ás oligarquías rexionais en pugna co Estado central por cuestións de impostos e transferencias, é dicir, están determinados polo grao de implicación nos conflitos secundarios dentro da clase dominante en torno ao modelo político ou estatal máis eficaz para a economía. A disparidade de intereses deu lugar a diferentes proxectos, algúns limitados ao ámbito municipal, como por exemplo Guanyem Barcelona, outros como a CUP circunscritos na área autonómica, e finalmente, outros con ambicións estatais, caso do electropartido Podemos. A impostura despréndese dun dato: non son os seus futuros votantes que elixiron os seus candidatos; son máis ben estes os que con distintas estratexias elixiron os seus futuros votantes. Sorprende non obstante que, aínda que tales proxectos estean todos na súa primeira infancia, os seus promotores adoecen visiblemente dunha vella e coñecida enfermidade, o cretinismo parlamentario, doenza que introduce nas súas desafortunadas vítimas a convicción solemne de que o presente e o futuro do país enteiro, das masas e as clases, han de determinarse en función da distribución do número de cargos electos en todos os foros institucionais, e que todo o que sucede fóra deles, disturbios, folgas, sabotaxes, ocupación, revolucións, guerras, etc., ten moita menos importancia que calquera asunto, por nimio que sexa, que nun momento dado ocupe a atención dos deputados ou concelleiros reunidos.

Dalgun xeito as tentativas cidadanistas quixeron levar as circunstancias críticas ao punto no que se atopaban antes do 15 M. Para moitos sectores sociais afectados, particularmente o da xuventude con estudos precarios ou no paro, a canteira maior do ciudadanismo, o horror á desorde e a anarquía que intúen nos violentos enfrontamentos coa policía habidos, é máis forte que a indignación ante a impunidade da Banca, a magnitude dos recortes en Sanidade e Educación ou a corrupción da xerarquía partitocrática. Na súa intervención política subxace o desexo de impedir a formación de organismos sociais exteriores ao sistema e fóra de control, ou sexa, verdadeiramente autoorganizados, capaces de mobilizar ás masas irritadas contra a clase dominante e o Estado. A súa función consiste en deter a marcha dun antagonismo que non para de crecer, canalizando as súas reivindicacións, as súas experiencias e os seus impulsos cara ao pantano da política. O desprazamento das escaramuzas territoriais e urbanas cara ás casas do concello e os parlamentos transloce precisamente a intención sinalada de restablecer a orde nas coordenadas sociais anteriores á crise económica, pero como adoita suceder, a decadencia do partido cidadanista comezará no mesmo momento do seu triunfo. Mentres dure a crise ten a existencia asegurada; pero a condición de formar parte do xogo e evitar que a baralla rompa.

Os cidadanistas nin cuestionan o Capital, nin tampouco o Estado; queren acomodar o que chaman "economía social" no primeiro, e ter cabida no segundo, pola sinxela razón de que a súa base social, os sectores desclasados mesocráticos, se mobiliza a condición de que non pase nada. Por razóns electorais, poden manter un equívoco ao respecto reivindicando acontecementos rupturistas como os de Gamonal ou Can Víes, pero sempre se separarán do feito violento, atribuíble por eles á policía ou a minorías exaltadas non representativas. As novas formacións ciudadanistas non se formulan a acción e temen todas as iniciativas que conduzan a ela. A súa natureza mesquiña e ambiciosa nada mellor nos estanques da política, lonxe dos perigos que carrexa a intervención nas loitas sociais. Cren que fan o que deben cando non fan nada e se limitan ao acto festivo e simbólico. Son expertas en espectáculos rechamantes e ruidosos, como o que se intentou coas Marchas pola Dignidade, cuxa inanidade corre parella ao tamaño das súas pretensións. Pero na medida que hai espectáculo, deixa de haber realidade. Iso sábeo a clase dirixente, que en último extremo pode permitirse dominar a través mesmo de partidos non oficiais, plataformas cívicas, coalicións e demais "mecanismos de participación cidadá" que en aparencia, pero só en aparencia, parecen contrarios aos seus intereses, a non ser que os oprimidos rebeldes teñan en conta que a mirada dirixida e enaltecida polos medios, ás veces alternativos, nunca é a da liberdade, senón a do poder, actuando en consecuencia.

Abaixo o engano cidadanista!

Revista Argelaga, 27 de xullo de 2014