Traducimos dende AlasBarricadas esta Entrevista con "Solidaridad Kurdistán":
A entrevista é a primeira parte dunha entrevista moito máis longa que nos poñerá ao día da (complexa) situación do pobo kurdo nos seus diferentes conflitos nos que está implicado á vez. A próxima entrevista será publicada dentro de varias semanas.
ALB.- Que é e para que existe Solidariedade Kurdistán?
SK.- Solidariedade Kurdistán é un espazo que nace co obxectivo de impulsar a solidariedade e o coñecemento da loita do pobo kurdo pola súa liberación e autodeterminación. A nosa idea non é só expresar a nosa solidariedade co Kurdistán como pobo oprimido, senón tamén nos solidarizar, dar a coñecer e impulsar o movemento de liberación kurdo que actualmente loita baixo o paradigma do Confederalismo Democrático.
Como proxecto aínda relativamente recente, Solidariedade Kurdistán empezou o seu labor solidario cunha cuestión que consideramos básica e de vital importancia, a de informar, tanto da situación actual coma do corpus ideolóxico do movemento de liberación curdo. Para iso creouse o blog: solidaridadkurdistan.wordpress.com onde se recompilan, traducen e elaboran noticias, artigos, análise, convocatorias, etc... Este é só o primeiro paso e queremos continuar con actividades para dar a coñecer ao movemento kurdo e a súa proposta política, o Confederalismo Democrático. Para iso estamos a traballar na organización charlas e debates sobre a loita, ideas e situación actual do pobo kurdo. Proxecto para o cal estamos abertos de forma desinteresada a todas as persoas, grupos ou colectivos que estean interesados niso e queiran contactar connosco.
A partir, e xunto a esta primeira fase de realización de charlas e debates, vaise comezar a dar difusión ás obras claves que inspiran ideoloxicamente ao movemento kurdo, principalmente a obra de Abdullah Öcalan. E o noso desexo é continuar neste liña solidaria e poder consolidar unha rede de individualidades, grupos e colectivos solidarios co movemento de liberación kurdo por toda a xeografía. Para que coordinados, tanto como kurdos no exilio, como persoas solidarias con este pobo, se poida realizar o labor solidario e de traballo político que a sociedade civil e o movemento democrático e revolucionario do mundo han de realizar. Na loita pola liberdade e a democracia todos xogamos noso papel, é primordial tender lazos entre os pobos na loita contra a modernidade capitalista.
Esperamos que esta entrevista poida servir de chamamento a comezar con este labor de solidariedade internacionalista e animamos a todos aqueles interesados a traballar e colaborar connosco nela.
ALB.- Que outros grupos de solidariedade hai polo estado español?
SK.- No estado español existe unha longa traxectoria de solidariedade co pobo kurdo, sobre todo orixinada pola problemática nacional que aquí tamén existe, o que fixo que aquelas organizacións que loitan pola liberación dos pobos oprimidos do estado español se sentisen próximos e solidarios co pobo kurdo. Polo que temos un longo historial de organizacións nacionalistas e de solidariedade internacionalistas que levaron e levan a cabo actos de solidariedade e tenden lazos con pobo kurdo. A solidariedade entre o Kurdistán e os pobos do estado español veu tradicionalmente dende unha gran variedade de agrupacións políticas máis que dende agrupacións concretas de solidariedade co pobo kurdo. Aínda con iso podemos nomear certas organizacións que traballaron a solidariedade internacionalista co pobo e a loita kurda como Komite Internazionalistak en Euskal Herria, o Colectivo de Solidariedade co Kurdistán de Madrid, a agrupación feminista Gatamaula que realizou recentemente unhas charlas sobre as mulleres no movemento de liberación kurdo, ou a agrupación vasco-kurda Asociación Bihar Euskal Kurdu Elkartea; por nomear só algúns estes colectivos que traballaron para dar coñecer e impulsar a solidariedade co Kurdistán.
ALB.- Pasamos á cuestión ideolóxica. Como definiriades o Confederalismo Democrático (C.D.)?
SK.- O Confederalismo Democrático (tamén coñecido como comunalismo kurdo ou apoísmo), é a proposta do movemento de liberación Kurdo para alcanzar a liberación do Kurdistán, nación que actualmente se encontra baixo o dominio de Siria, Iraq, Irán e Turquía.
O Confederalismo Democrático é o sistema para crear unha nación democrática no Kurdistán, sistema polo cal se logrará a liberación e democratización do pobo kurdo, tanto dende unha perspectiva nacional/cultural como social.
Este sistema non busca a creación dun Estado-nación kurdo, senón a creación dunha nación democrática, cuxa base é a sociedade civil organizada autonomamente de forma democrática, cuxo centro de autoxestión política é as asembleas das comunidades e consellos abertos locais, rexidos pola democracia directa. Estes, confederados libremente e reunidos en congresos xerais, con funcións de coordinación, formarían a nación democrática do Kurdistán.
No ámbito económico o Confederalismo Democrático busca un sistema que permita tanto a distribución xusta dos recursos coma a conservación do medio, polo que rexeita o capitalismo, apostando por un socialismo democrático onde os recursos pertenzan ao pobo e a economía estea enfocada ao ben social e non á acumulación de capital e o consumismo, causantes tanto de inxustizas sociais coma de grandes agresións ao medio natural.
Polo tanto fronte á modernidade capitalista; cuxos tres piares fundamentais sinala Öcalan como o Estado-nación, o capitalismo e o industrialismo; o Confederalismo Democrático representa a modernidade democrática que liberará o Kurdistán da opresión nacional/cultural, social, política, económica, patriarcal e ecolóxica.
Democracia, socialismo, ecoloxismo e feminismo, son os conceptos claves para comprender o Confederalismo Democrático do movemento de liberación curdo.
ALB.- Por que se dá a evolución do marxismo leninismo de liberación nacional ao C.D.?
SK.- A evolución ideolóxica e estratéxica do Partido dos Traballadores do Kurdistán (PKK), que será o xerme da Unión de Comunidades do Kurdistán (KCK), é un asunto moi interesante e que nos dá mostra da capacidade autocrítica e verdadeiramente revolucionaria deste movemento. O PKK fundouse en 1978, tivo sempre como obxectivo non só a liberación dende unha perspectiva étnica ou nacional, senón que o seu fin era o proxecto de liberar e democratizar a sociedade. O PKK recoñeceu a conexión que había entre a cuestión kurda e a dominación global do sistema capitalista moderno, e nun contexto do mundo bipolar, onde a alternativa ao mundo capitalista e a liberación da sociedade parecían provir do Socialismo Real, e onde a influencia dos movementos de liberación nacional leninistas era moi intensa, o PKK apostou por loitar pola creación dun Estado socialista kurdo para liberar o pobo do Kurdistán.
Co transcurso da loita e o dos proxectos de Estado socialistas, o PKK comezou reconsiderar os seus obxectivos, o partido recoñeceuse nun estancamento e comprendeu a necesidade de repensar as súas estratexias e fins. A pesar de que algúns quixeron ver a renuncia á creación dun Estado socialista do Kurdistán como un signo de claudicación ou debilidade, Öcalan expuxo que non se encontra aquí a causa, senón que o motivo foi a análise destes Estados e o comprender que non había cambios no estilo e a forma da vida no Socialismo Real respecto á vida capitalista do resto do mundo, un proxecto de liberación e democratización do Kurdistán e a sociedade non podía provir dunha solución estatal. Ademais tal como sinalou Öcalan existía unha contradición fundamental: "A pesar de que o PKK se pretendía en favor das liberdades, non logramos deixar de pensar en termos de xerarquía".
A loita pola liberación había de repensarse, a organización xerárquica, a busca do poder institucional e a idealización da loita armada; comezaban a dar paso á democratización, a organización comunal e asemblearia e a autodefensa, comezábase a avanzar así no camiño cara ao Confederalismo Democrático.
ALB.- Falando de Öcallan, que relación ten Öcalan co municipalismo libertario ou a Ecoloxía Social? Tivo contactos persoais ou mediante carta con alguén que defendese estas ideas?
SK.- Como apuntamos na pregunta anterior, o PKK comezara a reorientar a súa política dende o seu orixinal marxismo-leninismo e comezaba a achegarse a postulados onde a organización democrática cobraba unha gran relevancia, pero sin abandonar o núcleo socialista das súas ideas. Deste xeito comezábase a achegar así a postulados e conclusións similares aos do municipalismo libertario (non esquezamos que Murray Bookchin, o pai da Ecoloxía Social, tamén proviña do marxismo). Pero sería en 2002 cando Öcalan comezaría claramente a realizar unha intensa lectura de Bookchin e a recomendar, por medio dos seus avogados, aos militantes e políticos kurdos a lectura dos seus libros Urbanización sen cidades e A Ecoloxía da Liberdade.
No 2006, cando Bookchin faleceu, a asemblea do PKK referiuse a el como "un dos máis grandes científicos sociais do século XX. El introduciunos no pensamento da ecoloxía social e contribuíu ao desenvolvemento da teoría socialista co fin de avanzar nunha base máis firme. Mostrou como facer un novo sistema democrático unha realidade. Propuxo o concepto de Confederalismo, un modelo que cremos que é creativo e realizable. As teses de Bookchin sobre o Estado, poder e xerarquía serán implementadas e realizadas na nosa loita... Poñeremos esta promesa á práctica como a primeira sociedade que establece un confederalismo democrático tanxible".
ALB.- Porqué Öcalan ten esta influencia tan grande no movemento kurdo de liberación nacional, ata o punto de que seguen os seus cambios ideolóxicos-estratéxicos?
SK.- Öcalan foi o principal líder do PKK dende a súa fundación, a súa importancia foi clave para a creación dun movemento que aglutinase as aspiracións sociais e nacionais do pobo kurdo. Mentres outros líderes trataran a cuestión kurda dende perspectivas soamente étnicas, esquecendo a cuestión social, en Turquía os movementos socialistas e marxistas obviaban ou desprezaban a cuestión kurda. Öcalan comezou entón a crear entorno a si un movemento que reformulaba os paradigmas da liberación social e nacional, aglutinándoos e creando así o Partido dos Traballadores do Kurdistán (PKK). O prestixio que foi alcanzando o PKK foi da man do prestixio de Öcalan quen foi sempre a cabeza máis visible do partido. O PKK foi pasto das divisións e traizóns en varias ocasións, pero a unidade e fortaleza do movemento fíxose posible grazas a Öcalan, que traballou de forma incansable por manter esta unidade que dotaba de tanta forza ao PKK e que lograra convertelo no movemento de liberación nacional kurdo máis forte e con maior arraigamento en Turquía e noutras zonas do Kurdistán. O papel de Öcalan era clave no PKK pois exercía unha grande actividade como ideólogo e coordinador do movemento.
Coa detención de Öcalan o Estado turco cría poder debilitar ao movemento, e así este xunto aos servizos secretos doutros países como EUA e Israel, planearon un complot internacional que acabou coa detención ilegal de Öcalan en Kenya en 1999. Pero esta detención non tivo o efecto esperado e a figura de Öcalan foi mesmo gañando influencia e prestixio, e o PKK tras un breve período de certa confusión, fortaleceuse e pechou filas entorno ao que seguen considerando o seu líder, e que aínda estando entre reixas segue cumprindo coas súas responsabilidades. Foi durante o seu encarceramento, e a pesar das terribles condicións ás que estivo sometido, cando dotara ao movemento da gran solidez teórica do CD e onde fixo innumerables esforzos pola paz, pero sabendo tamén cando chegou o momento da autodefensa armada ante o fracaso dos procesos.
Öcalan é o exemplo dunha vida entregada á loita polo Kurdistán e dun líder que se soubo manter á altura das circunstancias máis difíciles, é por iso que tanto o movemento de liberación coma o pobo kurdo en xeral teñen unha grande confianza en quen ata agora soubo guialos e inspiralos na súa loita. Non se trata só de que Öcalan teña unha grande influencia no movemento de liberación kurdo e que este siga os seus cambios estratéxicos, senón que co seu proxecto para lograr a liberdade e a paz do Kurdistán, Öcalan responde ás necesidades do movemento de liberación e do pobo kurdo, e é por iso que este lle responde co seu cariño, apoio e confianza.
ALB.- O CD foi un resultado dun proceso colectivo, ou nace dunha inquietude de Öcalan?
Neste contexto Öcalan comeza a traballar na reorientación política e ideolóxica do movemento. O proceso queda brevemente interrompido pola súa detención, pero os efectos deste traballo, que xa viña realizando, saltaron á luz pública sobre todo coa chegada desta reclusión. Esta nova situación facía de altofalante de todo o que Öcalan dicía ante a corte xudicial e este comezou a elaborar a súa defensa sobre a base destas novas ideas. Öcalan falaba de solución política e de autonomía democrática para o pobo kurdo, e criticaba as perspectivas estatalistas e os erros anteriores do PKK por axustarse a estas perspectiva.
Podemos considerar ao CD como froito dun proceso colectivo, pois xurdiu da situación e das achegas do movemento de liberación kurdo nese momento, pero sería Öcalan quen dotaría da estrutura fundamental e dos seus sólidos piares teóricos a este novo paradigma democratizador. Pero non só Öcalan senón que outros militantes e figuras do movemento de liberación kurdo seguiron traballando na liña do CD e este é hoxe obxecto de estudo, debate e desenvolvemento por todo o movemento e o pobo kurdo.
ALB.- Teñen arraigamento as organizacións que defenden o CD en todo o Kurdistán, ou só nalgunhas partes?
SK.- O CD naceu no seo do PKK, foi a actividade e loita deste a que levou á necesidade de desenvolver un proxecto de liberación que superase as ideas estatalistas e xerárquicas que antes tivera o partido, e foi o seu líder Abdullah Öcalan quen desenvolveu o fundamental do CD. O PKK, aínda que se moveu por case todo o Kurdistán tivo o seu principal centro de actuación en Turquía, e a súa loita estaba dirixida contra o Estado turco. Actualmente o PKK é o partido confederalista democrático que actúa en Turquía, e é no Kurdistán turco onde máis arraigamento ten o CD, tendo o PKK unha gran forza, así como o BDP, partido legal que está influenciado tamén polas ideas de Öcalan e que actúa no limitado espazo que a represión do goberno turco lle permite, pois este sufriu unha gran represión e conta con centos de presos políticos.
En Irán a loita pola liberación do Kurdistán baixo o paradigma do Confederalismo Democrático é levada a termo polo Partido pola Vida Libre do Kurdistán (PJAK). No Kurdistán iraniano foron tradicionalmente fortes o socialdemocráta PDKI e o comunista Komala, pero coa expansión das ideas de Öcalan e o exemplo da loita do PKK, seguidores destas ideas e movemento fundaron en 2004 o PJAK, que foi gañando progresivamente moita influencia e forza entre os kurdos de Irán. As ideas do Confederalismo Democrático teñen cada vez máis arraigamento entre esta poboación, e esta proposta política preséntase como ideal para unha sociedade multi-étnica como a de Irán.
A forza do PJAK é crecente en Irán e o valioso das súas novas ideas, a súa resistencia e labor de autodefensa do pobo kurdo fanlle gañar un prestixio que outros partidos kurdos antes predominantes en Irán están a perder.
No Kurdistán iraquí o pobo kurdo goza dun status particular e creouse unha rexión semiautónoma xurdindo o Goberno Rexional do Kurdistán, así os kurdos poden gozar por primeira vez de plenos dereitos culturais como pobo. Pero o estado semi-autónomo do Kurdistán iraquí está lonxe de ser un exemplo de sociedade organizada baixo o paradigma do Confederalismo Democrático. A corrupción e o despotismo na política son comúns, o Kurdistán iraquí está organizado baixo unhas institucionais semi-estatais, non baixo institucións democráticas autogobernadas polo pobo, e implementouse unha economía capitalista que supón unha agresión tanto para a poboación coma para a natureza. No Kurdistán iraquí o pobo kurdo está cuasi-independendizado de Iraq, pero caeron sobre el novas cadeas que o colocan baixo o dominio do sistema mundo-capitalista, e baixo a influencia directa de potencias occidentais que se valen para os seus fins desta rexión semi-autónoma. É por iso que a loita pola democracia, a liberación e o autogoberno é aínda unha loita necesaria no Kurdistán iraquí. Polo que en Iraq nos encontramos coa actuación do Partido pola Solución Democrática do Kurdistán (PÇDK) que loita polo obxectivo do Confederalismo Democrático. Este partido ten que facer fronte en numerosas ocasións á represión do GRK [o goberno rexional do Kurdistán iraquí]. O seu apoio non foi moi alto, pois os partidos que tradicionalmente se impuxeron no Kurdistán iraquí contan cun gran poder e aínda gardan certo prestixio pola loita armada que levaron a cabo, pero a actual política está a descubrir cual é o paradigma en que estes partidos se moven e sobre todo entre a xuventude se están a difundir e teñen alcanzado importancia as ideas de Öcalan.
Respecto ao Kurdistán sirio, a influencia do PKK sempre foi moi forte, o partido estivo nutrido de numerosos guerrilleiros con orixe en Rojava e Öcalan pasou unha gran parte da súa vida en Siria, dende onde exercía os labores de liderado da organización. É por iso que a influencia do movemento de liberación kurdo sempre tivo forza e o Confederalismo Democrático conseguiu un grande arraigamento entre estes kurdos. O movemento apoísta en Siria agrúpase baixo o TEV-DEM (Movemento pola Sociedade Democrática), co que se encontra conectado o Partido da Unión Democrática (PYD) que é o partido kurdo que defende as ideas do Confederalismo Democrático en Siria e que fundado en 2003, veu realizando un gran labor político para ir vendo incrementada a súa influencia e a difusión das súas ideas. Pero foi dende que comezou a revolución en Siria cando este partido gañou unha especial relevancia e converteuse no máis importante e influente partido kurdo que traballa por lograr a autonomía do pobo kurdo en Siria.
Todas estas organizacións recoñecen como o seu líder a Abdullah Öcalan e como o lexítimo parlamento do pobo kurdo o Kongra-Gel, a asemblea da Unión de Comunidades do Kurdistán (KCK).
ALB.- Todos os partidos da KCK se definen CD? existen correntes internas con outras ideoloxías e tendencias?
SK.- Quíxose falar en ocasións de distintas tendencias dentro da KCK, mesmo de faccións máis "duras" ou "brandas". Respecto a estas opinións, os membros da KCK expresaron en numerosas ocasións que falar de faccións dentro do movemento é un erro que busca dar a impresión de debilidade ou división deste. A KCK loita por un único obxectivo que se encontra ben definido baixo o concepto de Confederalismo Democrático.
É certo que a evolución ideolóxica foi unha cuestión difícil e que causou certas distensións no PKK, pero aqueles que non aceptaban o novo camiño cara á liberación e seguían ancorados en vellos paradigmas que non resultaban útiles para a liberación foron abandonando o movemento, feito que non debilitou senón que fortaleceu o PKK. Hoxe os que continúan no PKK ou os que únense a el (ou os demais grupos da KCK), saben que loitan polo claro obxectivo do Confederalismo Democrático, as declaracións de Öcalan, as resolucións das Asembleas do Kongra-Gel, as opinións dos altos cargos e estratexias e accións do movemento, non deixan lugar a ningunha dúbida.
SK.- O CD é a proposta que o movemento de liberación kurdo deseñou para a liberación do Kurdistán, pero non é unha organización política e social só aplicable a este. Öcalan sinalou a importancia do CD para superar os grandes problemas de Oriente Medio, e indicou a aplicabilidade e o potencial da organización confederalista democrática para pobos concretos como o árabe, turco e turkmeno, o multi-étnico Irán, o pobo armenio ou o xudeu. Polo tanto o CD non é unha proposta pechada ao pobo kurdo, senón que é unha solución que entronca coa loita pola democracia de todos os pobos.
O obxectivo do CD está moi lonxe do paradigma do Estado-nación, cuxo obxectivo é a asimilación da diferenza, a nación democrática que o CD crea é unha nación flexible, multicultural e multi-étnica. Non se busca a creación de fronteiras, senón que a idea de nación do CD é aberta e traspasa as fronteiras. O CD non se formula só como unha forma de organización para os kurdos, senón para todo aquel pobo que busque a súa liberación. Na nación democrática do Kurdistán aquelas minorías doutros pobos poderían organizarse autonomamente baixo as institucións democráticas e de autogoberno que o CD crea e poderían elixir as súas relacións cos demais pobos.
O CD é un sistema onde o poder emana de abaixo, do pobo organizado en asembleas, é un sistema de poder descentralizado, é así o único xeito de lograr a democratización e non a dominación. Polo tanto neste esquema ninguén está obrigado a poñerse baixo ningún poder e aqueles que non queren entrar baixo a organización do CD non teñen porque facelo e non están obrigados. O pobo organizado no CD só fará uso da violencia para a autodefensa, para aqueles que non respecten a lexitimidade da nación democrática creada pola confederación do pobo.
A problemática coas outras agrupacións kurdas non viría pola cuestión do CD, pois este é un sistema flexible e aberto onde cada grupo social, político, étnico ou relixioso, pode autogobernarse de forma autónoma se así o desexa, a problemática coas agrupacións kurdas que defenden un modelo diferente ao do CD viría dada polo feito de que estes formulasen como proxecto político un sistema que se impuxese sobre as comunidades kurdas libres, organizadas baixo o Confederalismo Democrático, como serían a creación dun Estado kurdo ou unha rexión federal para-estatal baixo o dominio doutro estado.
Non sería pois o CD o causante de problemas, senón aqueles que buscan solucións políticas baseadas na dominación e xerarquización
ALB.- Vimos a recente chamada dun alto cargo da KCK (Cemil Bayik) aos kurdos exiliados no estranxeiro ou que viven nas cidades de volver poboar as aldeas baleiras do Kurdistán. Segundo este esquema a aldea parece fundamental. É este o modelo social que propugna o CD? Realízase o chamamento seguindo unha base ecolóxica -en tanto que as cidades non son sustentables ecoloxicamente- ou unha base étnica -que os kurdos sempre viviron en aldeas?
SK.- Cemil Bayik, fundador do PKK e actual co-presidente do Consello Exectuivo da KCK, nun artigo para o diario kurdo Azadiya Welat realizou este chamamento ao pobo kurdo a volver ás aldeas, implicando este chamamento unha lexítima e necesaria demanda do pobo kurdo así como unha profunda crítica á modernidade capitalista.
En primeiro lugar hase de ter unha cuestión clave en conta, e é que os kurdos que abandonaron as súas aldeas non o fixeron por vontade propia, mesmo tampouco polas condicións económicas impostas polo capitalismo, senón que gran parte destes foron expulsados directamente polo exército turco, no marco da política de destrución da identidade kurda. Para destruír o grande arraigamento da tradición e cultura kurda, e os grandes apoios e implantación cos que contaba o PKK nas zonas rurais, o exército turco destruíu as aldeas kurdas e causou millóns de desprazados. É importante ter en conta este feito, como apuntabades na pregunta "os kurdos sempre viviron en aldeas", e así é, e deixar esta forma de vida non foi unha decisión voluntaria senón forzada polo exército e o Estado turco.
Bayik fala no seu artigo de como as cidades foron utilizadas para destruír a identidade kurda, condenalos á precariedade e á inestabilidade laboral. O capitalismo implantouse no pobo kurdo pola forza, ao expulsalo das súas aldeas, como Bayik nos conta, condenóuselles a vivir unha "vida medio morta nos arredores creados polo capitalismo en Turquía".
Por outro lado aínda que Bayik non fale diso explicitamente no seu chamamento, non podemos descartar, como apuntades na pregunta, a cuestión medio ambiental. O movemento sempre loitou contra as mega-construcións que o goberno intentou construír no Kurdistán, defender o medio é unha cuestión primordial. O industrialismo é, xunto ao Estado-nación e o capitalismo, un dos piares da modernidade capitalista que o movemento busca combater. As grandes urbes son unha agresión á terra do Kurdistán que o movemento de liberación non pode permitir.
O regreso ás aldeas é unha cuestión fundamental para recuperar a identidade do pobo kurdo e é o marco ideal para o desenvolvemento da democracia e as comunas ecolóxicas e económicas, o regreso do pobo kurdo permitirá o desenvolvemento da autoxestión, como Bayik sinala, é fundamental que a volta da poboación permita o florecemento da agricultura e a gandaría. Öcalan exprésao así, "En ningún outro momento da historia a humanidade estivo tan afastada da natureza, a vida e a sociabilidade. " A volta ás aldeas kurdas e a rexeneración da vida rural e aldeá no Kurdistán é unha cuestión fundamental para a creación da nación democrática. Volver ás aldeas kurdas significa para Bayik "a construción dunha sociedade democrática e unha vida democrática-socialista baseándose no desenvolvemento da vida social. "
ALB.- Que tipo de socialismo propón o CD?
SK.- Como xa tratamos, o PKK comezou no marxismo-leninismo, polo que a influencia socialista estivo presente dende o principio na ideoloxía do movemento de liberación kurdo. Ao reformular o ideario e adoptar o CD o movemento abandonou o chamado Socialismo Real e criticouno, para apostar no seu lugar por un socialismo democrático. O CD require dunha alternativa económica para cumprir os seus obxectivos de democratización, liberación, igualdade e respecto polo medio, esta economía é o socialismo, a única capaz de contrarrestar os problemas que produce a busca continúa de acumulación de capital que a modernidade capitalista impuxo. No socialismo do CD os recursos da sociedade non están en mans do Estado, senón en mans do pobo, a economía está destinada ao servizo da sociedade e buscásese a autoxestión.
Na súa última Asemblea Xeral o Kongra-Gel apuntou á importancia de desenvolver asembleas comunais e cooperativas, as institucións básicas do socialismo polo que o movemento aposta.
ALB.- Pasemos a outra cuestión importante, cal é o papel da muller no proceso revolucionario do pobo kurdo?
Ante esta situación temos que se o que se busca é un proxecto de liberación tanto nacional coma social, a liberación da muller é unha cuestión fundamental. Así enténdeo Öcalan, quen sinalou que se pode considerar a muller como unha nación explotada en si mesma e cuxa liberación é aínda máis importante que a de clase ou nacional. Öcalan apuntou ao sexismo como un dos piares ideolóxicos do Estado-nación e criticou aos proxectos do Socialismo Real por entender a cuestión de xénero como algo secundario. Polo tanto a liberdade e os dereitos da muller son unha cuestión clave na loita pola democracia e a liberdade no Kurdistán, "sen a muller libre non pode haber un Kurdistán libre".
Estas profundas ideas entorno á liberación da muller fanse evidentes na organización do movemento de liberación.
Entre os fundadores do PKK xa tiñamos a unha muller Sakine Cansz, asasinada en París e cuxo crime aínda non foi resolto. A presenza da muller no movemento foise incrementando progresivamente e estas conformaron pronto a súa propia organización dentro do partido. Cos sucesivos cambios no partido, a agrupación feminina foise reorganizando e renomeando, ata chegar á forma organizativa que hoxe as mulleres teñen dentro do PKK (á súa vez integrado no KCK). As mulleres do movemento de liberación kurdo que actúa en Turquía organízanse en tres organizacións femininas: PAJK, o movemento ideolóxico das mulleres; YJA, o movemento social das mulleres e YJA-Star, a forza de autodefensa das mulleres. Estas tres organizacións coordínanse baixo a organización paraugas KJB.
En Irán, o movemento de liberación kurdo aglutinado entorno ao PJAK, ten tamén a súa propia organización autónoma das mulleres que recibe o nome de YRK. O sexismo institucional imposto polas interpretacións machistas do Islam, de forma tan intensa en Irán, fai especialmente importante a loita da muller kurda en Irán, dobremente dominada, como kurda e muller.
En Siria as mulleres kurdas crearon tamén a súa organización, a Union-Star, relacionada co TEV-DEM e o PYD. Esta organización constituíuse en 2005 e ten "como obxectivo a construción dunha sociedade democrática e ecolóxica. O seu desexo de abolir as construcións sociais de xénero como base da desigualdade e buscar a liberación da mulleres da coacción e a inxustiza. "
Ademais debido á gran presenza de mulleres e á importancia da cuestión feminina, nas YPG, a guerrilla organizada polos partidos kurdos sirios para a súa autodefensa, levouse a cabo a creación da súa propia sección dentro desta, a YPJ.
Facendo unha visión global do movemento encontrámonos cunha grande importancia da muller no movemento, unha continúa actividade contra o sexismo e unha enorme presenza feminina. Na KCK encontramos un sistema co-presidencialista nos cargos, onde encontramos unha muller e un home á fronte destes. E en numerosas plataformas como o TEV-DEM e o PYD os cargos electos teñen un 40% de presenza masculina, un 40% de presenza feminina e un 20% que se deixa a elección neutral. As mulleres, tanto nas asembleas das organizacións coma nas das zonas liberadas e onde se instauraron as asembleas comunais, participan con plena independencia e igualdade respecto do varón. Dende o movemento lévase un intenso labor en toda a sociedade para combater as mentalidades patriarcais implantados tanto en mulleres, como forma de submisión, como nos homes, en forma de dominación.
Como vemos, e non pode ser doutro xeito nun movemento verdadeiramente liberado, a importancia e presenza da muller no proceso revolucionario kurdo é fundamental e a cuestión da liberación desta é tan fundamental como a cuestión nacional ou social.
ALB.- Bebe doutras fontes o CD que non sexa a Ecoloxía Social aplicada ao pobo kurdo?
SK.- En primeiro lugar, e como xa sinalamos ao longo da entrevista, a primeira causa para o xurdimento do CD foi a capacidade autocrítica e a análise da realidade do momento, cuestións que levaron ao desenvolvemento dunha ideoloxía afastado do paradigma clásico de liberación nacional ligado a creación dun Estado-nación. Polo tanto a experiencia de loita, a capacidade autocritica e as achegas teóricas e prácticas dos militantes do PKK primeiro, e dos demais movementos da KCK despois, son a primeira fonte da que o CD bebe e a que fixo posible o xurdimento deste proposta de liberación do Kurdistán, exemplo para Oriente Medio e os pobos do mundo.
Unha influencia que é primordial á hora de entender o CD é a da tradición, historia e cultura do pobo kurdo e Oriente Medio, como sinala Öcalan "a democratización non é un fenómeno que apareza coa modernidade europea, é unha preocupación que vén de lonxe. As tendencias democráticas sempre foron parte das sociedades". O CD non é un paradigma novo para a liberación senón que xorde da historia dos pobos na súa loita pola liberdade. Öcalan sinalou a organización asemblearia dos primeiros sumerios, ou a concepción de patria e a organización descentralizada dos clans e tribos, como estes exemplos históricos e da tradición que son parte do CD.
En canto a intelectuais que se sinalaron como importantes na conformación do pensamento do CD, temos a Immanuel Wallerstein, cuxas análises do sistema capitalista e as súas críticas ao modo de actuar do que el chamou movementos antisistémicos (socialistas e nacionalistas), exerceron unha importante influencia na conformación da análise e actuación do movemento de liberación kurdo. Como Wallerstein sinala un dos grandes erros dos movementos antisistémicos foi facer da toma do poder estatal o eixe das actividades do movemento", algo que a KCK comprendeu e aplicado á súa estratexia e obxectivos. As análises deste sociólogo sobre o sexismo e racismo no sistema mundo-capitalista son cuestións de grande interese e que puideron enriquecer a visión que destas cuestións ten o movemento de liberación kurdo. A influencia de Wallerstein deixouse sentir ata o punto de que este prologou unha das obras de Öcalan.
Outra influencia que non podemos esquecer é a do marxismo. Como xa se sinalou esta ideoloxía constituía o núcleo das ideas do movemento no momento da súa fundación. O movemento de liberación kurdo non rompeu co marxismo, se non que a partir dunha apertura de perspectiva e un proceso autocrítico evolucionou ao tipo de socialismo democrático que encarna o CD. No artigo "A Revolución Industrial e o Socialismo Científico", Öcalan expresa cual é a súa posición ante o marxismo ou socialismo científico: "En lugar de pensar no socialismo científico como derrotado polo capitalismo é máis apropiado e significativo para que sexa considerado como na necesidade de completar, porque ten éxitos moi importantes no seu haber. O que necesita é unha explicación e conclusión das súas deficiencias. Os meus intentos están inclinados de estar forma. En todo caso, debe levarse a cabo unha aproximación crítica nova e máis saudable. Isto é o que estou a tratar". Mais alá do teoricamente definido por Öcalan, o Confederalismo Democrático ou comunalismo kurdo, en cuxa loita están implicados, tanto a guerrilla como gran parte da sociedade civil, vese enriquecido e influenciado por movementos como o neozapatismo, intelectuais como Foucault, e en xeral a lectura de feministas, (neo) anarquistas, comunistas libertarios, comunalistas e ecoloxistas sociais, tal como Ercan, un activista implicado nas loitas ecoloxistas e o comunalismo kurdo, conta a Janet Bielh na entrevista Kurdish Communalism.
Con todo hai que sinalar como piar fundamental a Öcalan quen soubo ser pioneiro no seu momento ao unir a cuestión nacional kurda e a social, e que foi capaz de chegado o momento realizar a autocrítica necesaria para avanzar cara ao CD, reunindo as varias influencias que citamos, as ideas e achegas persoais deste, as da tradición kurda e o movemento kurdo en xeral.
-Contiunará...-
Trad. x eDu
No hay comentarios:
Publicar un comentario